Дзяржаўная ўстанова культуры змешанага тыпу
«Рэспубліканскі цэнтр
нацыянальных культур»
Рэспубліка Беларусь – краіна, якая мае багатую культурную спадчыну, таму што здолела захаваць у сабе лепшае з нацыянальнай культуры і культур іншых народаў, якія спрадвеку жывуць і будуюць агульны дом на гэтай зямлі. Даўнія традыцыі добрасуседства, шчырасці, дружбы, павагі і ўзаемнай дапамогі дабратворна спрыяюць фарміраванню нашага агульнага духоўнага багацця, стварэнню выдатных твораў мастацтва. Мы маем магчымасць назіраць цяперашняе суквецце талентаў прадстаўнікоў розных нацыянальных культур, як у нашай сталіцы, так і ў самых аддаленых месцах краіны, асаблівае мастацтва якіх відавочна і натуральна ўплятаецца ў нашу агульную культуру.
Як сведчыць гісторыя, менавіта культура ўзводзіць найбольш магутныя масты дружбы паміж прадстаўнікамі розных нацыянальнасцей, садзейнічае прасоўванню станоўчай інфармацыі аб дзяржаве ў іншыя краіны. Асаблівая ўвага надаецца гэтым пытанням у сучаснай суверэннай Беларусі. Мэтанакіраваная палітыка дзяржаўнай падтрымкі культуры прадстаўнікоў розных нацыянальнасцей, дае ім магчымасць захоўваць гісторыю і культуру сваёй нацыі, іх этнічную самасвядомасць і самабытнасць, а суайчыннікаў за мяжой – памятаць, адстойваць і прасоўваць інтарэсы сваёй гістарычнай радзімы ў краінах пражывання.
Згодна з указаннем Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь, загадам Міністра культуры «Аб стварэнні Рэспубліканскага цэнтра нацыянальных культур» Міністэрства культуры і друку Рэспублікі Беларусь (№ 291 ад 22.12.1994) быў утвораны Рэспубліканскі цэнтр нацыянальных культур (далей — Цэнтр) для каардынацыі дзейнасці нацыянальна-культурных аб’яднанняў і суайчыннікаў за мяжой, а таксама для аказання ім арганізацыйна-метадычнай дапамогі.
На сённяшні дзень у Рэспубліцы Беларусь пражываюць прадстаўнікі 141 нацыянальнасці, функцыянуе больш за 200 грамадскіх арганізацый і іх філіялаў. За межамі Рэспублікі Беларусь пражывае больш за 3,5 мільёнаў беларускіх суайчыннікаў, выхадцаў з Беларусі і іх нашчадкаў, створана і дзейнічае звыш 220 грамадскіх аб’яднанняў беларусаў у краінах былога СССР, Еўропы, Амерыкі, Аўстраліі, Аргенціны, Вялікабрытаніі і г.д.
Асноўная дзейнасць Цэнтра накіравана на працу з нацыянальна-культурнымі грамадскімі аб’яднаннямі, грамадскімі аб’яднаннямі беларусаў замежжа, метадычнае забеспячэнне дзейнасці клубных арганізацый і непрафесійнай (аматарскай) творчасці, бібліятэчная дзейнасць.
Цэнтр аказвае інфармацыйную, метадычную, кансультацыйную дапамогу па пытаннях культуры нацыянальным супольнасцям і беларусам замежжа; арганізоўвае работу калектываў мастацкай творчасці, гурткоў і іншых клубных фарміраванняў з удзелам прадстаўнікоў нацыянальных супольнасцей; арганізоўвае і праводзіць культурныя мерапрыемствы, накіраваныя на публічны паказ (публічнае выкананне) вынікаў творчай дзейнасці калектываў мастацкай творчасці, гурткоў і іншых клубных фарміраванняў з удзелам прадстаўнікоў нацыянальных супольнасцей; праводзіць культурна-відовішчныя і іншыя культурныя мерапрыемствы з удзелам калектываў мастацкай творчасці, асобных выканаўцаў і аўтараў.
Творчыя калектывы розных нацыянальнасцей праводзяць масавыя тэатралізаваныя святы і прадстаўленні, народныя гулянні, абрады і рытуалы ў адпаведнасці са звычаямі і традыцыямі сваіх народаў. Пры іх правядзенні Цэнтр аказвае кансультатыўную, метадычную і іншую дапамогу ў арганізацыі і правядзенні культурных мерапрыемстваў.
Для больш творчага і маляўнічага правядзення святаў беларускай культуры за мяжой накіроўваюцца беларускія калектывы мастацкай творчасці ў краіны пражывання нашых суайчыннікаў, а пры правядзенні ў Рэспубліцы Беларусь культурных мерапрыемстваў запрашаюцца творчыя калектывы беларусаў замежжа. Цэнтр аказвае практычную дапамогу беларусам замежжа ў захаванні нацыянальна-культурнай ідэнтычнасці (забеспячэнне сцэнічнымі касцюмамі і музычнымі інструментамі, дзяржаўнай сімволікай, беларускамоўнымі выданнямі, слоўнікамі, фота-, аўдыё- і відэапрадукцыяй, аўдыё- і відэатэхнікай), азнаямленне беларусаў замежжа з беларускай нацыянальнай культурай, гісторыяй Беларусі і вывучэнне беларусамі замежжа беларускай мовы ў Рэспубліцы Беларусь і за яе межамі.
У задачах ўстановы не толькі маральная і матэрыяльная падтрымка суайчыннікаў, але і садзейнічанне ім у папулярызацыі Беларусі за мяжой, прасоўванні беларускіх брэндаў і дакладнай інфармацыі аб сацыяльна-эканамічным і культурным жыцці, сучасным узроўні развіцця Беларусі ў краінах іх пражывання.
Пры Цэнтры працуе спецыялізаваная бібліятэка (створана ў структуры Цэнтра 1 ліпеня 2016 года), у якой сабраны кнігі розных народаў і нацыянальнасцей, а таксама матэрыялы дзейнасці беларусаў замежжа. Ажыццяўляецца камплектаванне бібліятэчных фондаў кнігамі, у тым ліку і аўтарамі якіх з’яўляюцца прадстаўнікі нацыянальных супольнасцей і беларусы замежжа. Забяспечваецца бібліятэчнае, інфармацыйнае і даведачна-бібліяграфічнае абслугоўванне карыстальнікаў бібліятэкай, у тым ліку прадстаўнікоў нацыянальных супольнасцей і беларусаў замежжа, з улікам іх патрэб і інтарэсаў. Праводзіцца культурна-асветніцкая праца, накіраваная на садзейнічанне культурнаму развіццю карыстальнікаў бібліятэкай, у тым ліку прадстаўнікоў нацыянальных супольнасцей.
З 1 ліпеня 2017 года ў Цэнтры пачаў сваю работу аддзел метадычнага забеспячэння дзейнасці клубных арганізацый і непрафесійнай (аматарскай) творчасці, праца якога накіравана на павышэнне ўзроўню аказання метадычнай дапамогі клубам, удзел у распрацоўцы дзяржаўных і іншых праграм, накіраваных на захаванне, развіццё, распаўсюджванне і папулярызацыю культуры, арганізацыя культурнага адпачынку насельніцтва. Вядзецца распрацоўка арганізацыйна-метадычных і рэпертуарных матэрыялаў па арганізацыі і правядзенні культурных мерапрыемстваў, арганізацыі дзейнасці клубных фарміраванняў, захаванне, распаўсюджванне і папулярызацыя узораў традыцыйнага мастацтва і фальклору рэгіёнаў. Праводзіцца сістэматызацыя звестак аб непрафесійных (аматарскіх) калектывах мастацкай творчасці, майстрах народных мастацкіх рамёстваў і элементах фальклорнага мастацтва.
Цэнтр праводзіць круглыя сталы, рэспубліканскія семінары нацыянальна-культурных аб’яднанняў па праблемах развіцця нацыянальных культур і ўзаемадзеяння з нацыянальнымі культурна-асветніцкімі аб’яднаннямі, святы, канцэрты, фестывалі, галоўнымі з якіх з’яўляюцца:
- Рэспубліканскі фестываль нацыянальных культур;
- Фестываль мастацтваў беларусаў свету.
Створаны Кансультатыўны савет Рэспубліканскага цэнтра нацыянальных культур, які з’яўляецца яго грамадскім кансультацыйным органам. У склад Савета ўваходзяць прадстаўнікі зарэгістраваных нацыянальных культурна-асветніцкіх аб’яднанняў. У якасці кансультантаў да дзейнасці Рэспубліканскага цэнтра нацыянальных культур далучаюцца вядучыя дзеячы мастацтваў рэспублікі.
Прадстаўнікі нацыянальна-культурных аб’яднанняў, творчыя калектывы лічаць Рэспубліканскі цэнтр нацыянальных культур сваім домам, дзе кожны знаходзіць увагу, разуменне, падтрымку. Усе разам праводзяць творчыя вечары, канцэрты, розныя мерапрыемствы дзеля ўмацавання міру і згоды на беларускай зямлі.